බිස්නස්
ව්‍යෘපාර ලෝකයේ සාර්ථක ව්‍යාපාරයක්, පහසුවෙන් මුදල් හම්බ කිරීමක්, අධික ලාභ ඉපයීමක්, සැප පහසු ජීවිතයක්… මේ නූතන සමාජයේ බොහෝ දෙනෙකු නිරන්තරයෙන් අපේක්ෂා කරන සිහිනයන් මෙන්ම පොදු ඉලක්කයන් ද වේ. එම ඉලක්කයන් ජය ගැනීම සදහා ඔහු තම ජීවිතය තුල කරණු ලබන අරඟල ද සුළුපටු නොවේ. මේ අරඟලය තුල ‘ලාභය’ පමණක් එකම අරමුණ කරගත් නූතන මිනිසා ඒ තුල අතීතයේ පටන් රුකගෙන ආ අවංකකම, සාධාර්ණය, විශ්වාසය, විනිවිදභාවය… යනාදී යහපත් ගුණාංග අවලංගු කර දමමින් ඒ වෙනුවට වංකකම, අසාධාර්ණය, වංචාව, අවිශ්වාසය… යනාදී දුර්ගුණාංග ආදේශ කරමින් තම ඉලක්කය ජය ගැනීමට අවශ්‍ය පිඹූරුපත් සකසමින් ඇත. මෙවන් අවධියක මෙම විෂය පිලිබදව පුළුල් සංවාදයන් සමාජය තුල ගොඩනැඟීම කාලීන අවශ්‍යතාවයකි. එම අවශ්‍යතාවය කවදත් නිසි ලෙස අවබෝධ කොට ක්‍රියා කරන ‘යහමඟ’ අඩවිය මෙම විෂය පිලිබදව ද මෙහිදී ඉස්ලාමීය විමසුමක් සිදුකිරීමට අදහස් කරමි.
ව්‍යාපාරික ක්ෂේත්‍රය අසීමිත දියුණුවක් ලබා ඇති අවධියක, ලාභ ඉපයීම එකම පරමාර්ථය කරගෙන ඒ තුල විවිධ වූ ව්‍යාපාරික උපක්‍රිම භාවිතා වන වකවානුවක මෙම විෂය පිලිබදව ඉස්ලාමීය විමසුමක් සිදුකිරීමට උනන්දු කරවන සාධකයක් පසුගිය දිනක යහමඟ අඩවියට වාර්ථා විය. ශ්‍රී ලංකීය සමාජය තුල ක්‍රියාත්මක එම නව ව්‍යාපාරික ක්‍රමය සම්බන්ධයෙන් මුස්ලීම් සමාජයේ අවධානයට කරුණූ කිහිපයක් එනම්, ‘ව්‍යාපාර කටයුතුවල දී මුස්ලීම්වරයෙකු අනුගමනය කලයුතු ක්‍රමවේදයන් හා සැලකිලීමත් වියයුතු කරුණු පිලිබදව ඉස්ලාම් දහමේ විග්‍රහය කුමක් ද?’ යන්න පිලිබදව පැවසිය යුතුව ඇත. ඉස්ලාම් දහම ලොව අනිකුත් දහමන්, දර්ශනයන් මෙන් ලෞකික සැප සම්පත් හම්බකිරීම හා රුස්කිරීම සම්බන්ධයෙන් තහංචි පනවන දහමක් නොවේ. (මේ පිලිබදව මීට ඉහත මෙම අඩවිය තුල ලිපි ගණනාවකින් සාකච්චා කොට ඇත.) එය වඩාත් හොදින් අවබෝධ කරගැනීම පිණිස (ඉස්ලාමීය ඉගෙන්වීමන් වන) ශුද්ධ වූ කුර්ආන් පාඨයන් දෙකක් ඔබේ අවධානය ගෙන එන්නේ නම්,
නුඹලා මේ භූමියෙහි විසිරී ගොස් අල්ලාහ් (දෙවි) ලබාදී ඇති භාග්‍යයන් සොයන්න ශුද්ධ වූ කුර්ආනය 62-10
නුඹලාගේ දෙවියන් ලබාදී ඇති භාග්‍යයන් (වන ධනය) රුස් කිරීම නුඹලා කෙරෙහි වරදක් නොවේ
ශුද්ධ වූ කුර්ආනය 2-198
ඉහත දිව්‍යමය වාක්‍යන් හොදින් විමසා බලන්නේ නම්, එහි පලමු වාක්‍යය මුස්ලීම් සමාජයට හොදට හුරු වූ වාක්‍යයකි. එනම්, සෑම සිකුරාදා දිනකම දහවල් ‘ජුම්මා’ (නම් මධ්‍යානයේ සියළු මුස්ලීම්වරුන් එක් තැනකට රුස් වී ඉටු කරන) වන්දනයේ දී පාරායනය කරන ‘සූරා ජුම්මා’ හි (එනම් ශුද්ධ වූ කුර්ආනයේ 62 වන පරිච්චේදයේ) එන කුර්ආන් පාඨයකි. සිකුරාදා දින තම ව්‍යාපාර කටයුතු සියල්ල වහා නතර කොට ජුම්මා වන්දනය සදහා පැමිණෙන ලෙස අණ කරන ඉස්ලාම් දහම එම වන්දනය අවසන් වු වහාම ‘නුඹලා මේ භූමියෙහි විසිරී ගොස් අල්ලාහ් (දෙවි) ලබාදී ඇති භාග්‍යයන් සෙයාන්න (62-10)’ යනුවෙන් ලෞකික දිවිය තුල සැප සම්පත්, ධනය රුස්කිරීමට උනන්දු කරවයි. එපමණක් නොව ඉහත 2-198 වාක්‍යය මඟින් ‘නුඹලාගේ දෙවියන් ලබාදී ඇති භාග්‍යයන් (ධනය) රුසකිරීම නුඹලා කෙරෙහි වරදක් නොවේ’ යනුවෙන් ධනය රුස්කීම හා ඒ සදහා උනන්දුවීම මුස්ලීම්වරුන් කෙරෙහි වරදක් නොවන බව ඉස්ලාම් දහම පැහැදිලිවම පවසයි. මෙහිදී විශේෂයෙන් සදහන් කලයුතු කාරණයක් ඇත. එනම් ඉහත 2-198 වාක්‍යය මඟින් අල්ලාහ් (දෙවි) ‘නුඹලාගේ දෙවියන් ලබාදී ඇති භාග්‍යයන් (ධනය) රුසකිරීම නුඹලා කෙරෙහි වරදක් නොවේ’ යනුවෙන් පවසන්නේ ඉස්ලාමීය අනිවාර්‍ය වගකීමක් වන ‘හජ් වන්දනයේ’ නිරතව සිටින මොහොතේ ව්‍යාපාර කටයුතුවල ද නිරත වීම වරදක් නොවන බවයි. මේ සියල්ල තුලින් පැහැදිලි වන්නේ ලෞකික සම්පත් අසීමිත ලෙස රුස්කිරීම සම්බන්ධයෙන් මුස්ලීම් සමාජයට ඉස්ලාම් දහම තුල කිසිදු තහනමක් නොමැති බවයි. නමුත් මෙහිදී සෑම මුස්ලීම්වරයෙකුම අවබෝධ කරගතයුතු කාරණයක් ඇත. එනම් මෙලෙස අසීමිතව ධනය රුස්කිරීම සදහා අවසර ලබාදෙන ඉස්ලාම් දහම ඒ තුල කොන්දේසී කිහිපයක්ද පනවා ඇති බවයි. මෙය වර්ථමාන මුස්ලීම් සමාජය නිසි පරිධි වටහා ගැනීම අතපසු කොට ඇත. ඒ හේතුව නිසාම මෙවැනි ලිපියන් මුස්ලීම් සමාජය මධ්‍යයේ සාකච්චා කිරීමේ අනිවාර්‍ය අවශ්‍යතාවය අද මතු වී ඇත.
ව්‍යාපාරික කටයුතුවල දී අනුගමනය කලයුතු හා සැලකිල්ලට ගතයුතු කරුණු කාරණා බොහෝමයක් ඉස්ලාම් ආදර්ශමත් ලෙස මුස්ලීම් සමාජයට පෙන්වාදේ. එම ආදර්ශයන් තුල කටයුතු කිරීම තුල ජාත්‍යන්තරයේ මෙන්ම ජාතිකතලයේ පවා නොමැකෙන ස්ථානයක් මුස්ලීම්වරුන්ට හිමිව පැවතී බව ඉතිහාසය මනාව කියාපායි. විශේෂයෙන් ලාංකීය ඉතිහාසය තුල පවා සංක්‍රමණික මුස්ලීම් වෙළෙන්දුන් රටේ පාලකයින්ගේ ආකර්ශනය හා විශ්වාසය දිනා සිටී ආකාරය සදහන්ව තිබීම එයට හොද නිදසුනකි. මෙලෙස ඉතිහාසය තුල නොමැකෙන ස්ථානයක් දිනා සිටී මුස්ලීම්වරුන් කාලයත් සමඟ ඉස්ලාමීය ආදර්ශයන්ගෙන් ඈත්වීමත්, සීමිත කරුණූ කිහිපයකට පමණක් දහම සීමා කිරීමත් යන කරුණූ තුල අතීත මුස්ලීම්වරුන් දිනාදුන් ප්‍රතිරූපයන් වර්ථමාන මුස්ලීම්වරුන් අතින් ගිලිහෙමින් ඇත. වර්ථමාන මුස්ලීම්වරුන් ව්‍යාපාරික ක්ෂේත්‍රය තුල සැලකිලීමත් වන්නේ ‘පොලී’ සම්බන්ධයෙන් පමණක් යන තැනට අද දහම සීමිත රාමුවකට කොටු කොට ඇත. සෑම මුස්ලීම්වරයෙකුම අනිවාර්‍යයෙන්ම ‘‘පොලී’ පිලිබදව දැඩිව සැලකිලීමත් විය යුතුයි’ යන්නෙහි විවාදයක් නැත. මන්ද ඉස්ලාම් එය මහා පාපයන් අතුරින් එකක් ලෙස දකින බැවිණි. ඒ පිලිබදව ඉස්ලාමීය ඉගෙන්වීමන් කිහිපයක් ඔබේ අවධානයට ගෙන එන්නේ නම්,
අල්ලාහ් (දෙවි) වෙළදාම හලාල් (අනුමත) කොට ‘පොලී’ හරාම් (තහනම්) කර ඇත. දෙවියන්ගෙන් පැමිණි (‘පොලී නොගත යුතුයි’ යන) අවවාදයට අනුව (එය අත්හැර දමා) ඈත් වුවහොත්, (එයට පෙර ඔහු ලබාගත්) කළින් දැය ඔහුටම අයත්ය. මීට පෙර පොලී ලබාගත් ඔහුගේ කාරණාව අල්ලාහ්ගේ සන්නිධානයෙහි ඇත්තේය. තවද කවුරුන් හෝ (මෙම නියෝගය ලැබුණු) පසුවද (පොළිය ගැනීමට) ඉදිරිපත් වුවහොත්, ඔවුන් අපාවාසීන්ය!, එහි ඔවුන් සදා රුදී සිටිනු ඇත.
ශුද්ධ වූ කුර්ආනය 2-275
පොලිය මඟින් අනුභව කරන්නන්ද, පොලී ගන්නාද, එයට සහය වන්නාද, එයට සාක්ෂි දරණ දෙදෙනාද… යන පිරිසට නබිතුමාණන් ශාප කරන ලදී.
මූලාශ්‍ර ග්‍රන්ථය – මුස්ලීම් (වෙනත් හදීසයක මේ පාර්ශවකරුවන් හතරදෙනා වරදින් එක සමාන බව පවසයි)
ඉහත ශුද්ධ වූ කුර්ආන් පාඨය හා ‘හදීසය’ (මුහම්මද් (සල්) තුමාණන්ගේ වදන්) හොදින් විමසා බැලුවේ නම්, ‘පොලී’ ඉස්ලාම් කොතරම් දුරකට තහනම් කර තිබෙනවාද? යන්න පහසුවෙන් අවබෝධ කරගත හැක. ඉස්ලාම් දහම තුල ක්‍රියාවන් 03ක් සදහා මනුෂ්‍යයෙකු හට සදාකල් නිරය හිමිවන බව අවධාරණය කරයි. එනම්,
‘ශිර්ක්’ කිරීම හෙවත් අල්ලාහ් (දෙවි)ට කිසිවක් හෝ කිසිවෙක් සමාන කිරීම,
‘හේතුවක් නොමැති මනුෂ්‍යයෙකු ඝාතනය කිරීම,
‘පොලී’ සදහා (ගැනීම, පිරනැමීම, සාකෂිකරුවකු වීම සහා සහයවීම යනාදී) කුමන ආකාරයට හෝ සම්බන්ධ වීම,
මේ අනුව ‘පොලී’ සම්බන්ධයෙන් ඉස්ලාමීය ස්ථාවරය කුමක්ද? යන්නත්, මා ඉහතින් එය ‘මහා පාපයක්’ යයි සදහන් කලේ ඇයිද? යන්නත් ඔබට දැන් පැහැදිලි ඇතැයි සිතමි. වර්ථමාන ව්‍යාපාරික ලෝකය ‘පොලී හා ව්‍යාපාරය’ වෙන්කල නොහැකි තරමට ඒ තුල ගිලී ඇති සමාජ පසුබිමක මුස්ලීම්වරුන් ඒ පිලිබදව දැඩිව සැලකිලීමත් වීම සිදුවිය යුත්තකි.
එසේ නමුත් ‘පොලී’ වලින් මුස්ලීම්වරයෙකු ඈත් වූ පමණින් එම ව්‍යාපාරය හෝ වෙළදාම ඉස්ලාම් දහම අනුමත ව්‍යාපාරයක් හෝ වෙළදාමක් බවට පත් නොවේ. අද ව්‍යාපාරික ක්ෂේත්‍රය හා එහි භාවිතා වන ව්‍යාපාරික උපක්‍රම තුල ‘මෙය ඉස්ලාම් දහමට අනුකූලද? අනුකූල නොවේද?’ යන්න පිලිබදව පැහැදිලි අවබෝධයක් ලබාගැනීමට නොහැකි තරම් එය සංකීර්ණ වී ඇත. විටෙක ඒ හැකියාව යම්තාක් දුරකට එහි පැවතුනත් ඉස්ලාම් දහමේ ඉගෙන්වීම කුමක්ද? යන්න පිලිබදව ගැඹූරු අධ්‍යනයන් නොකොට ව්‍යාපාරික කටයුතුවල මුස්ලීම්වරුන් තීන්දු තීර්ණ ගැනීම නිසා දැන හෝ නොදැන ඉස්ලාමීය ඉගෙන්වීමන් බොහෝමයකට එරෙහිව ක්‍රියා කරන තැනට මුස්ලීම්වරුන් තල්ලු වී ඇත. මෙවන් පසුබිමක ඉස්ලාමීය ඉගෙන්වීම කරා මුස්ලීම් සමාජයේ අවධානය නැවත වරක් යොමු කිරීම මුස්ලීම්වරුන් කෙරෙහි ඉස්ලාම් දහම අවධාරණය කරන අනිවාර්‍ය වගකීමකි. එනම්,
යහ කටයුතු වලදී සහා දේව අවනතියෙහි එකින් එකා අතර සහයෝ‍ගයෙන් කටයුතු කරන්න!, පාපක්‍රියාවන් හා සීමා ඉක්මවීමන් හි එකින් එකා අතර සහයෝගයන් ඇති කර නොගන්න!, අල්ලාහ් (දෙවි)ට බියවන්න!,
ශුද්ධ වූ කුර්ආනය 5-2
කිහිපයක් ප්‍රථමයෙන් ඔබ අවධානයට ඉදිරිපත් කිරීමට අදහස් කරමි. එනම්,
තමන් ඉපයූ දෑ හරාම්ද? හලාල්ද? යන්න පිලිබදව සැලකිලීමත් නොවන කාලයක් (අනගතයේ දී) උදාවනු ඇත.
මූලාශ්‍ර ග්‍රන්ථය – බුහාරී
‘හලාල්’ නම් (ඉස්ලාම්) අනුමත කල දෑ ද පැහැදිලිය. ‘හරාම්’ නම් (ඉස්ලාම්) තහනම් කල දෑ ද පැහැදිලිය. මේ දෙක අතර සැකයට තුඩුදෙන කරුණු ද ඇත. ‘පාපයක් විය හැක’ යයි සැක කොට ඉන් ඉවත් වන්නා, පාපක්‍රියාවන් බව පැහැදිලිවම දන්නා දැයින් නියතවම ඉවත් වනු ඇත. ‘මෙය පාපයක්ද?’ යනුවෙන් සැක කරන ක්‍රියාවන් සිදු කරන්න පෙළඹෙන තැනැත්තා (කාලයත් සමඟ) පැහැදිලි පාපයන් හි පවා නිරත වීමට පුළුවන. ‘පාපය’ යනු අල්ලාහ් (දෙවි) යොදා ඇති (යහපත හා අයහපත වෙන්කරන සීමා) වැටකඩුලුය. එම සීමාවේ කටයුතු කරන්නා එම සීමාව ඉක්මවන්නට පුළුවන
මූලාශ්‍ර ග්‍රන්ථය – බුහාරී
අබූ අර්ෂද් – යහමග